Emotionele Intelligentie: Bewustzijn van Anderen

Bewustzijn van anderen zorgt voor sterkere relaties, op de werkvloer en daarbuiten. Sterke, betekenisvolle relaties zorgen voor verhoogde productiviteit en een positieve interactie met elkaar – en wie wil dat nou niet?

Bewustzijn van anderen is het vermogen om waar te nemen, begrijpen en erkennen hoe anderen zich voelen. Deze vaardigheid is onmisbaar, thuis en op het werk. Maya Angelou, een bekende Amerikaanse schrijver, dichter en burgerrechtenactivist, vatte het mooi samen: “People will forget what you said. People will forget what you did. But people will never forget how you made them feel.” En dat is precies de kern van bewustzijn van anderen. Die quote vind ik ontzettend raak. Denk maar eens aan je geliefde, je beste maatje, je leidinggevende of je schoonmoeder. De kans is groot dat het makkelijker is om je te herinneren welk gevoel hun aanwezigheid je geeft, dan wat ze feitelijk allemaal gezegd en gedaan hebben.

Waarom is bewustzijn van anderen zo belangrijk?

Stel je voor dat je niet herkent of begrijpt hoe anderen zich voelen. Dan kun je onbedoeld bijdragen aan emoties die schadelijk zijn voor hun gedrag, prestaties en besluitvorming. Of je mist de kans om te beseffen dat jouw invloed juist positieve emoties oproept, wat hun beslissingen en prestaties verbetert. Hoe dan ook: ‘bewustzijn van anderen’ geeft je toegang tot informatie. Informatie zoals hoe jouw communicatie overkomt op een ander, hoe de ander de interactie met jou ervaart en hoe de ander de kwaliteit van jullie relatie (of werkrelatie) ervaart. Die informatie helpt je dus om te identificeren waardoor mensen zich gewaardeerd, gezien, gehoord, geraadpleegd en begrepen voelen.

Bewustzijn van anderen is elkaar echt zien

Hoe kan het dat we anderen kunnen 'lezen'?

Ons vermogen om anderen te ‘lezen’ danken we aan een uitgebreid netwerk van neuronen verbonden met de amygdala. 'Amygdala?" Ja! Je amygdala is een amandelvormige kern in het midden van je hersenen, dat verantwoordelijk is voor het aansturen en verwerken van verschillende emoties. Dankzij je amygdala ben je in staat om de emotie op iemands gezicht en in iemands stem te lezen, zodat je kunt inschatten hoe je gepast op een situatie kan reageren. Dankzij het kunnen lezen van non-verbale communicatie kun je bijvoorbeeld opmerken dat die collega gefrustreerd is door de taak waarmee hij of zij bezig is, en kun je reageren op een manier die verdere negatieve emoties zoveel mogelijk voorkomt. Zo kun je bijvoorbeeld hulp aanbieden of je collega even stoom af laten blazen.

Het belang van non-verbale communicatie

Laten we eens inzoomen op een voorbeeld. En laten we die situatie eens bekijken vanuit het perspectief waarin iemand niet bewust is van anderen, en vervolgens wanneer iemand dat wel is.

Stel, Kees is op een verjaardagsfeestje. Het is druk en de muziek draait gezellig op de achtergrond. Er staat een groepje van 3 mensen rond een statafel die met elkaar in gesprek zijn. Het zijn kennissen van Kees, en hij besluit even aan te haken. Kees komt aan de statafel staan en roept naar Karin; “Sow, wat heb jij met je haar gedaan?” Karin ervaart schaamte, niet alleen over haar haar maar ook omdat er nog twee anderen de opmerking van Kees gehoord hebben. Er volgt een korte, ongemakkelijke stilte. De drie waren namelijk net in gesprek over een serieus onderwerp voordat Kees ertussen kwam. De andere twee, Erik en Sanne, staan er stilletjes bij. Ze weten niet zo goed hoe te reageren op de situatie.

Als Kees bewust was geweest van anderen, dan had hij opgemerkt dat de 3 mensen rond de statafel een serieus gesprek hadden. Dan had hij zijn opmerking even ingeslikt omdat hij had aangevoeld dat het niet het goede moment was. Hij had bijvoorbeeld kunnen vragen “Hey, zitten jullie net middenin een gesprek?” of “Alles ok hier?” voordat hij de aandacht naar zichzelf toe trok. Dat zou een mooie demonstratie zijn geweest van ‘bewustzijn van anderen’. Ook had hij kunnen aanvoelen dat een opmerking over Karins haar, haar onzeker zou kunnen maken. En tot slot zou hij kunnen hebben aangevoeld dat die opmerking ongemakkelijk zou kunnen zijn voor iedereen aan de statafel.

Hopelijk heb je zo langzamerhand een beter idee van de competentie ‘bewustzijn van anderen’.

Kunnen we allemaal Bewust zijn van Anderen?

JA. Nou ja, 98% van alle mensen op aarde zijn in staat om bewust te zijn van anderen. De enigen die dat niet kunnen zijn bijvoorbeeld psychopaten en sociopaten. Zelfs mensen met autisme kunnen bewust zijn van anderen, maar misschien niet op de traditionele manier.

Wat levert Bewustzijn van Anderen op?

Bewustzijn van anderen helpt het vergroten van je emotionele intelligentie. Het leidt tot sterkere relaties, zowel op de werkvloer als daarbuiten. Sterke relaties verhogen de productiviteit en bevorderen positieve interacties. In conflictsituaties helpt het je om het perspectief van de ander te begrijpen en samen tot een oplossing te komen. Iedereen wil gehoord en gezien worden, toch?

Bewustzijn van anderen vraagt om in het 'hier-en-nu' te zijn

Hoe ontwikkel je Bewustzijn van Anderen?

• Reflecteer Gevoelens: Vat in je eigen woorden samen wat je hoort of ziet. Bijvoorbeeld: “Ik kan me voorstellen dat je baalt.”

• Let op Non-Verbale Signalementen: Observeer lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, houding en tone-of-voice.

• Wees Proactief: Vraag hoe je kunt helpen en luister naar je intuïtie.

• Pas Je Aan: Stem je energie, tone-of-voice en lichaamstaal af op de situatie en de mensen om je heen.

• Leer Elkaar Beter Kennen: Investeer tijd in het beter leren kennen van je collega's en teamleden.

• Wees Aanwezig: Blijf in het hier-en-nu als je met anderen bent. Leg je telefoon weg en klap je laptop dicht als je met anderen praat.

De kans is aanwezig dat je na het lezen van deze blogpost anderen heel bewust gaat observeren, in allerlei situaties. Misschien wel als je straks in de rij bij de kassa staat, of tijdens een gesprek met je partner of je kinderen. Je zult je bewuster zijn van lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, houding, iemands tone-of-voice en zelfs bewuster van wat we niet kunnen zien – iemands emoties en gedachten.

Aan de Slag!

Waar ga jij vandaag je bewustzijn van anderen oefenen? Naar wie ga jij met volle aandacht luisteren? Voor wie wil jij extra empathisch zijn? Misschien wel een collega, een vriend of je partner? Een betere wereld begint bij onszelf, en wij hebben de kans om een grote impact te maken. En dat begint vandaag.

Liefs,

Jolande